Kikut pępowinowy – czym jest i jak go pielęgnować, by szybko odpadł?

Długo wyczekiwane dziecko nareszcie jest z Wami na świecie. Moje gratulacje! Jedyną pamiątką po okresie ciąży pozostaje ciemny i sztywny kikut wystający z pępka noworodka. To tak zwany kikut pępowinowy. Z doświadczenia wiem, że ten drobiazg wywołuje sporo emocji wśród rodziców,. Zwłaszcza świeżo upieczone mamy chcą, by jak najszybciej odpadł i zastanawiają się, czy na pewno wygląda prawidłowo, czy nie przeszkadza dziecku, czy go nie boli itd. Wszystkie te wątpliwości rozwiewam w dzisiejszym artykule, podpowiadając również, jak prawidłowo pielęgnować kikut pępowinowy.

Od pępowiny do kikuta

Pępowina powstaje około 5. tygodnia ciąży i jest sznurem składającym się z dwóch tętnic i jednej żyły. Jest to niesamowity i niezwykle ważny przewód, dzięki któremu dziecko może czerpać z łożyska substancje odżywcze, a tym samym żyć i rozwijać się. Po urodzeniu pępowina staje się zbędna, gdyż dziecko zaczyna samodzielnie oddychać i żywić się mlekiem matki lub modyfikowanym. Sznur trzeba przeciąć, a koniec odpowiednio zabezpieczyć. Tak oto powstaje kikut.

Jak wygląda odpępnienie?

Odcięcie pępowiny, czyli tzw. odpępnianie jest bezbolesne i wykonuje się po ustaniu tętnienia, nie wcześniej niż po 60 sekundach od urodzenia. Najlepiej, gdy w tym czasie noworodek leży na brzuchu matki.

Zabieg ten polega na spięciu dwóch kleszczy Kochera w odległości 3-4 cm od siebie, a następnie przecięciu sznura pępowinowy między kleszczami. Czasami zachęca się do przecięcia pępowiny ojca lub inną bliską osobę towarzyszącą rodzącej. Kolejnym krokiem jest założenie sterylnego zacisku w odległości 2 cm od pierścienia pępowinowego i odcięcie wystającej części pępowiny.

Po tym zabiegu pozostaje ok. 1 cm kikuta pępowinowego, który początkowo jest wilgotny i jasny, a po kilku dniach zaczyna wysychać i przechodzi od zielonkawego do brązowego. Z czasem kikut samoistnie odpada. Wcześniej jednak spędza sen z powiek niejednej mamie.

Jak długo odpada kikut pępowinowy?

Wielu rodziców niepokoi się, gdy kikut pępowinowy nie chce odpaść. W większości sytuacji nie ma powodów do obaw, gdyż średni czas oddzielania się kikuta wynosi 16 dni. Badania statystyczne pokazują, że kikut goi się trochę dłużej u chłopców, a także u dzieci, u których zastosowano antybiotyki, pojawiły się komplikacje okołoporodowe, przebywających na oddziałach intensywnej opieki. Czasami kikut jest grubszy, dlatego wolniej wysycha i dłużej się utrzymuje.

Jak dbać o kikuta? Babcine sposoby nie zawsze najlepsze

Kiedyś zalecano smarowanie pępka roztworem 70% alkoholu, ale obecnie wiadomo, że to nie sprzyja gojeniu. Obecnie w środowisku lekarskim i położniczym panuje przekonanie, że najlepsza jest tzw. pielęgnacja na sucho, czyli utrzymywanie pępka w suchym otoczeniu z dostępem do świeżego powietrza. Należy go codzienne myć delikatnym mydłem i staranne osuszać.

To jest ważne!

Podczas zakładania pieluchy należy ją tak zawijać na brzuchu, by pępek był odkryty. Wtedy kikut odpada najszybciej i jest najmniej komplikacji w gojeniu.

Nie ma potrzeby profilaktycznego stosowania preparatów antyseptycznych (np. Octenisept), gdyż podrażniają one skórę i wydłużają proces gojenia. Kikut nie jest tak delikatny, jakby się mogło wydawać, dlatego nie ma powodu do paniki, nawet jeżeli podczas kąpieli zanurzymy go w wodzie.

Złote zasady pielęgnacji kikuta

Największe znaczenie w procesie gojenia i oddzielania się kikuta ma jego prawidłowa pielęgnacja. Jeżeli będziecie się stosować do ogólnych zaleceń, nie narazicie maleństwa na żadne powikłania, np. na zapalenia pępka. Obecnie zdarza się to bardzo rzadko, ale zapalenie pępka może skutkować licznymi powikłaniami.

Pamiętajcie:

• kikut powinien być stale suchy i czysty;
• nie myjcie go środkami na bazie alkoholu, nie smarujcie oliwkami i kremami, ani chusteczkami nawilżającymi;
• najlepiej obmywać okolice pępka wodą z mydłem;
• kikut powinien być jak najczęściej odkryty;
• unikajcie ubrań z drażniącymi elementami;

Krótko po wyjściu ze szpitala odwiedzi Was położna, której zadaniem jest m.in. obserwacja stanu pępka. Jeżeli macie jakieś wątpliwości, nie wahajcie się pytać i prosić o pomoc.

To powinno Was zaniepokoić:

• obrzęk i zaczerwienienie;
• sączenie się wydzieliny;
• nieprzyjemny zapach;
• wydłużony czas odpadania kikuta (powyżej 21-29 dni);

Takie sytuacje na szczęście zdarzają się rzadko i można im łatwo zapobiegać stosując się do opisanych metod pielęgnacji kikuta pępowinowego. Po ostatecznym odpadnięciu tej pamiątki po życiu płodowym, będziecie już mogli ze spokojniejszą głową oddawać się pielęgnacji Waszego maleństwa. Trzymam kciuki!